Thiếu Tham-vọng Thăng tiến
“Đôi khi em thấy mình không có quá nhiều tham vọng thăng tiến. Tự em biết là nếu thiếu tham vọng sẽ có thể dẫn tới thiếu động lực và rồi vì thiếu động lực nên chất lượng công việc có thể sẽ không được tối đa. Cũng do thiếu tham vọng + động lực nên việc em tự đặt mục tiêu cho bản thân mình cũng gặp một chút khó khăn. Em nên thay đổi thế nào hay có nên thay đổi hay không?”
Câu hỏi rất thú vị! Mình có 4 điểm để chia sẻ với bạn ha:
1. Tham-vọng thăng tiến KHÔNG phải là yếu tố cần-thiết để tạo động lực
Hãy dùng định nghĩa phổ thông rằng “thăng-tiến” nghĩa là mình có sự thay đổi về chức danh - nay là Producer, mai là Senior Producer, mấy nữa là Lead Producer, kiểu vậy.
Thông thường thì nó sẽ đi-kèm với việc có thêm lợi-ích - lương, thưởng, bảo hiểm, danh tiếng, quyền lực, uy tín.
Và, thực ra với hầu hết mọi người, cái vế sau kia mới là quan trọng kìa. Cái phần “thêm, thêm, thêm” á. Chứ nếu, ví dụ, ai đó có thể được “thăng tiến” ngay lập tức lên làm Trưởng phòng - nhưng cái “phòng” đó chỉ có 1 mình anh ta, chẳng quản ai, vẫn làm kiểu công việc y nguyên, và không được tăng lương thưởng tí nào ⇒ chắc anh ta cũng không tham vọng gì cái chuyện đấy đâu.
Cho nên, việc thèm-muốn được thăng-tiến là không-cần-thiết. Đơn cử là cá nhân a chưa từng bao giờ có tham-vọng thăng tiến.
Thay vào đó, trong thao luaạ này mình đi thẳng vào cái nhu cầu có “thêm” đi. Nó có phải là yếu tố tốt hoặc cần thiết để tạo động lực? Để đặt mục tiêu?
2. Ham-muốn lợi ích là một loại động lực khá “nguy hiểm”, đừng để nó là yếu tố chính
Vì những yếu tố như lương, thưởng, chức danh…. là động lực ngoại-thân, nên ít nhất là có tới 3 lí do khiến nó không tốt, không bền vững.
Một là, nó thúc đẩy mình làm những chuyện không hay.
Nếu bạn không có một hệ giá trị tốt và mạnh đủ để cân bằng lại, thì những mục tiêu mang tính ích-kỳ, thuần tuý hướng vào lợi-ích của mình rất dễ đẩy bạn đi lạc lối.
Thôi thì đủ kiểu cả. Lươn lẹo, dối trá, lừa lọc, vượt rào, vân vân.
Hai là, nó dễ khiến mình bất mãn, không hạnh phúc vui vẻ.
Vì lúc nào cũng thấy mình còn cái A cái B chưa “lấy” được.
Giống như trường hợp của S. trước kia tôi làm cùng (rồi sau đó quản lý bạn ý). Không ít lần S nói với anh về nỗi ấm-ức khi cuối năm 2014 đồng nghiệp A. được thăng chức, chứ không phải S. Trong khi, hai người làm cùng vị trí, và S. có nhiều năm kinh nghiệm hơn, trong nhiều phòng ban hơn, còn A. có nhiều thành tích hơn chẳng qua vì ăn may, được vào dự án quan trọng hơn. Kết quả là, trong suốt thời gian “phải” chịu sự quản lý của A., dù có-thể không phải là cố-tình, nhưng nỗi ấm ức ấy khiến sự hợp tác giữa S. và A. luôn có 1 cái gì đấy gượng gượng, không đạt tới điểm tốt-nhất được.
Mà nếu bạn không hợp-tác tốt được với sếp thì… E hèm…
Ba là, nó không giúp duy trì động lực một cách bền vững, lâu dài.
Bạn có thể phải cố gắng nhiều tháng, mơ tưởng về một pha tăng lương gấp đôi, chức danh oách xà lách. Và bạn nhận được thật! Bạn sẽ hào hứng và phấn khích trong bao lâu?
Tôi đồ rằng giỏi lắm thì là 2-3 tháng. Ngay sau đó, mức lương thưởng mới sẽ trở thành “bình thường” với bạn. Lối sống và tiêu pha mới sẽ khiến bạn cũng sẽ tiêu hết tiền nhanh như trước. Bạn lại sẽ nhìn thấy ngay 1 cái mốc mới ở cao hơn mà nếu chưa tiến đến được thì vẫn thấy bất mãn. Những áp lực mới sẽ khiến bạn stress hơn.
Chắc chắn rằng bạn sẽ có một mức sống và điều kiện tốt hơn - không ai phủ nhận điều đó. Thăng-tiến và có thêm lợi-ích thì chắc-chắn là tốt.
Ý tôi chỉ là, nếu bạn kỳ vọng nó là yếu tố thúc đẩy bạn phấn đấu và cố gắng mỗi ngày trong-khi vẫn hạnh-phúc, thì không.
3. Ta nên thay-thế tham-vọng thăng-tiến bằng cái gì?
💡 Bằng khát vọng mang thêm giá-trị đến cho thế giới
Khát vọng giải quyết những vấn đề khó. Khát vọng rằng mình sẽ giúp đời sống của mọi người tốt hơn lên - khách hàng, đồng nghiệp, người thân…. Khát vọng rằng từng việc nhỏ ta làm đều đem đến lợi-ích cho thế giới.
Đấy là điều kiện CẦN để bạn vừa có động lực làm việc với chất lượng tốt nhất, vừa sẽ - một cách tự nhiên và thuận quy luật - được nhận về những lợi ích.
Tất nhiên, lợi ích nhận được về có tương xứng hay không thì còn tuỳ thuộc vào 1 vài yếu tố ĐỦ khác, như là biết cách thể-hiện bản thân, biết cách bày-tỏ nhu cầu, biết cách thương-lượng…
Nhưng nếu bạn không thể (và không muốn) đem giá trị, lợi ích đến cho người khác, thì thua, không cứu được.
4. Lời giải cho việc đặt mục tiêu khó khăn?
→ Bạn hãy thử nhìn rộng ra hơn 1 chút về các loại mục tiêu mình đặt. Đâu phải chỉ có chuyện thăng tiến không thôi đâu.
Chỉ riêng với “Khát vọng tạo ra ngày càng nhiều giá trị hơn”, thì cũng đã có rất nhiều cách để đặt mục tiêu. Đây là một số gợi ý há:
- Tôi cần/muốn skillset / mindset tốt hơn → đặt mục tiêu học tập, rèn luyện bản thân
- Tôi cần/muốn mình (và team) làm được việc này nhanh hơn, tốt hơn → đặt mục tiêu cải tiến quy trình
- Tôi cần/muốn phục vụ cho NHIỀU người hơn, tạo giá trị lớn hơn → đặt mục tiêu chuyển sang vai trò mới trong công việc mà có sức ảnh hưởng lớn hơn
Lúc này, việc thăng-tiến là 1 bước rất tự-nhiên để đạt được điều đó!
Bạn nghĩ sao về những điều trên?
Đến cuối cùng, quyết định “có nên thay đổi hay không” là của chính bạn, ha. Hy vọng tôi đã cung cấp thêm được 1 vài góc nhìn hữu ích 🙂
